FARKLI KURUMLARDA GÖREV YAPAN OKUL YÖNETİCİLERİNİN
YAŞADIKLARI ETİK İKİLEMLER İLE BU İKİLEMLER KARŞISINDAKİ TUTUM VE DAVRANIŞLARI

Saffet Karayama
MEB İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü, Okul Müdürü, İstanbul, Türkiye
saffetkarayama@gmail.com

Özet

Bu çalışmada farklı kurumlarda çalışan Okul yöneticilerinin karşılaştıkları etik ikilemlerin neler olduğunu,  ikilemleri çözmek için neler yaptıklarını/hangi saiklere göre hareket ettikleri ve ikilemleri çözümlerken önlerine çıkan engellerin neler olduğunu belirlemek amaçlanmıştır. Araştırmanın deseni nitel durum çalışması olup, çoklu durum deseni kullanılmıştır. Çalışmaya kolay ulaşılabilir durum örneklemesi yöntemi ile seçilen 50 okul yöneticisi katılmıştır. Veriler, standartlaştırılmış açık uçlu görüşme tekniği ile toplanmış olup kategorisel içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. Yapılan incelemeye göre, okul yöneticilerinin sırasıyla en fazla etik ikilem yaşadıkları alanların; İlkokullarda; “öğrenci işleri, okul işletmesi, okul dış çevre ilişkileri(sendika, siyasi ve dini gruplar)”, ortaokullarda“öğrenci işleri, okul işletmesi, okul dış çevre ilişkileri’’ ve liselerde ise, “okul dış çevre ilişkileri, personel işleri ve öğrenci işleri ”olduğu görülmüştür. Tüm kurumlarda ise, sırasıyla “öğrenci işleri”, “okul dış çevre ilişkileri”, “personel işleri’’ ,’’okul işletmesi” ve ‘’okul veli ilişkileri’’ ile ilgili etik ikilemler yaşandığı ortaya çıkmıştır. İkilemlerin; “okul/öğrenci yararına risk alarak”, “vicdanının sesini dinleyerek,”, “yasa ne diyorsa onu yaparak” ya da “uzlaşmak için yol arayarak” çözülmeye çalışıldığı bulunmuştur. İkilemlerin çözümünün önündeki engeller ise, “belediye ve yerel siyasi gruplar”, “üst makamların popülist uygulamaları” , “eğitim sendikaları ve dini gruplar” ve ‘’siyasi politikalar’’ olarak belirtilmiştir. Bu sonuçlar literatür ışığında tartışılmış ve öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler; Okul yöneticileri, Etik, Etik Karar, Etik Davranış, Etik Tutum.

SCHOOL ADMINISTRATORS WHO SERVE IN DIFFERENT INSTITUTIONS ETHICAL DILEMMAS AND THEIR ATTİTUDES TOWARDS THESE DILEMMAS

Abstract

In this study, it was aimed to determine what ethical dilemmas are faced by school administrators working in different institutions, what they are doing to solve the dilemmas / according to the motives, and what are the obstacles to solving the dilemmas. The research is a patterned qualitative case study and multiple case design is used. 50 school administrators participated by easy-to-reach state sampling method participated. The data were collected by standardized open-ended interview technique and examined by categorical content analysis method. According to the study, school administrators have the highest ethical dilemma; in primary school; " student affairs, monetary busines of the school, school external environment relations" (education unions, political and religious groups), middle school "student affairs, monetary busines of the school, school external environment relations" and "high school external environment relations, personnel affairs and student affairs". In all institutions, ethical dilemmas related to "student affairs", "school external affairs", "personnel affairs", "monetary business of the school" and "school and student-parent associations" were experienced. dilemma; It has been found to be solved by "taking risks for the benefit of the school / student", "listening to the voice of the conscience", "doing what the law says it" or "seeking ways to compromise". The obstacles to the settlement of dilemmas are stated as "municipal and local political groups", "populist practices of the upper authorities", "education unions and religious groups" and "political policies". These results are discussed in the light of literature and suggestions are presented.

Keywords; School administrators, Ethics, Ethical Decision, Ethical Behavior, Ethical Attitude.