19. YÜZYIL AZERBAYCAN OKULU VE KURUCULARI

 Aybeniz Rahimova¹ ve Halide Gamze İnce Yakar²

¹Doç. Dr. Azerbaycan Milli İlimler Akademisi El Yazmalar Enstitüsü, Azerbaycan, aybenizragimova@gmail.com

²Yrd. Doç. Dr. Okan Üniversitesi, Türk Dili Bölümü, Türkiye,  gamze.yakar@okan.edu.tr

 

Özet

Rusya’nın Azerbaycan’ı işgalinden sonraki dönemlerde, Azerbaycan’da bin yıllık tarihi olan geleneksel eğitimin sona ermesi ile medreseler kapanmaya ve yeni yöntemler uygulayan okullar faaliyete geçmeye başlamıştı. Azerbaycan’ın toplumsal ve siyasal hayatındaki pek çok değişikliğin yanı sıra eğitimdeki bu yenilikleri halkın kabullenmesi zaman alacaktı. Rus İmparatorluğu`nda memur olarak çalışan M. F. Ahundov, A. Bakıhanov, H. Zerdabi gibi öncülerin çabasıyla Azerbaycan`ın tüm bölgelerinde yeni eğitim sisteminin oluşturulması için mücadele başlatılmıştı. Ülkenin her yerinde imam okulları ve medreselerin yanı sıra Usul-i Cedid (Yeni usul) okulları (uşkollar) da faaliyete geçti. Öncü aydınların çabalarıyla kurulan ve Usul-i Cedid adı verilen okullar hem toplumsal hem de bürokratik açıdan pek çok sorunla karşılaşmıştı. Ancak bu okulların eğitime getirdikleri yenilikler, Azerbaycan’ın geleceği için son derece önemli adımlar sağlayacaktı. Bildirimizde aynı zamanda dönemin önemli edebiyatçıları arasında sayılan Mirze İsmail Gasir ve Seyid Azim Şirvani gibi Usul-i Cedid Okulu kurucularını, yenilikçi fikirleri uygulamaya koyarken yaşadıkları sıkıntıları ve bu okulların eğitime bakış açılarını ele alacağız.

Anahtar Kelimeler: Azerbaycan Okulu, Azerbaycan Okulu Kurucuları, Azerbaycan Eğitimi