FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN ÖĞRENME ORTAMINA YÖNELİK İMGELERİNİN İNCELENMESİ

 

INVESTIGATING PRE-SERVICE SCIENCE STUDENTS’ IMAGES TOWARDS SCIENCE LEARNING ENVIRONMET

 

Pelin ERTEKİN¹, İclal ALKAN²*

¹Arş. Gör., İnönü Üniversitesi, Malatya-Türkiye, pelin.ertekin@inonu.edu.tr

² Arş. Gör., İnönü Üniversitesi, Malatya-Türkiye, iclal.alkan@inonu.edu.tr

 

*Corresponding author

 

Özet

Bu araştırmanın amacı fen bilgisi öğretmen adaylarının fen öğrenme ortamına yönelik imgelerini incelemektir. Araştırmanın çalışma grubu ise, 2016-2017 eğitim- öğretim döneminde İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde öğrenim görmekte olan üçüncü sınıf düzeyindeki toplam 39 (32 kadın, 7 erkek) fen bilgisi öğretmen adayından oluşmaktadır. Araştırmada enlemesine betimsel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Bu doğrultuda çalışmada fen öğrenme ortamlarına ilişkin imgelerinin belirlenmesi amacıyla öğretmen adaylarından zihinlerinde tasarladıkları bir fen bilimleri sınıfı çizmeleri istenmiştir. Öğretmen adaylarının çizimlerinin analizi için araştırmacı tarafından “bir fen bilimleri sınıfı çiz-kontrol listesi” geliştirilmiştir. Kontrol listesinin geliştirilmesi aşamasında fen bilimleri alanında uzman iki kişinin görüşüne başvurulmuş ve 10 öğretmen adayı ile ön çalışma gerçekleştirilmiştir. Kontrol listesinde yer alan toplam 19 madde “var (1)” ve “yok (0)” olarak ikili şekilde kodlanmıştır. Verilerin analizi öncesinde, puanlayıcılar arası güvenirliği belirlemek amacıyla rastgele seçilen 20 çizim, iki araştırmacı tarafından kontrol listesi kullanılarak birbirinden bağımsız bir şekilde değerlendirilmiştir. Buna göre her iki araştırmacı arasındaki uyum yüzdesi % 90 olarak belirlenmiş ve geliştirilen kontrol listesinden elde edilen verilerin güvenilir olduğu sonucuna varılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre öğretmen adaylarının % 69,2’si çizimlerinde klasik tahtaya yer verirken teknoloji kategorisindeki akıllı tahtaya ise sadece % 28,2 ‘sinin yer verdiği gözlemlenmiştir. Ayrıca öğretmen masasına  (% 82) kıyasla öğretmen sandalyesinin daha az sıklıkta (% 51,3) olduğu belirlenmiştir. Benzer durum öğrenci masası ve sandalyesine ilişkin çizimlerde de gözlemlenmiştir. Özellikle öğrenci sayısının belirlenebildiği çizimler göz önüne alındığında sınıf mevcudu ortalaması 17 kişi olarak hesaplanmıştır. Ayrıca çizimlerde öğrencilerin çoğunlukla, dörtgen şeklindeki masalara çoklu (% 48,7) bir şeklide yerleştirildiği gözlemlenmiştir. Çoklu oturumlarda yüksek düzeyde grup içi iletişimin olmasını sağlayan yuvarlak ya da yarım daire şeklindeki öğrenci masaları ise tüm çizimlerin % 15,4’ünde yer almaktadır. Oturum düzenine ilişkin bulgular incelendiğinde ise çizimlerin % 86,4’ünde öğrencilerin öğrenme ortamlarında hem öğretmen hem de akranları ile sürekli etkileşim içinde olabilecekleri U tipi, at nalı tipi, konferans ve münazara gibi yerleşim biçimlerine yer verildiği gözlemlenmiştir.  “Bilgi sembolleri” kategorisinden elde edilen verilere göre çizimlerin  %23,1’i kitaplık ve kitap, % 5,1’i bilimsel poster ve harita ve % 30,8’i çeşitli amaçlarla kullanılan sınıf panosu içermektedir. Ayrıca çizimlerin çoğunluğunda “Fen Bilimleri Laboratuvar Sembolleri” kategorisinde yer alan malzeme dolabı (%66,7) ve deney masasına (%74,4) da rastlanmaktadır. Laboratuvar malzemelerinden ise özellikle erlen (%28,2), balon joje (%25,6), beher (%23,1), mikroskop (%20,5) ve dereceli silindir (%15,4) çizimleri yer almaktadır. Çizimlerdeki üç boyutlu bilimsel modellerin (Dünya, DNA, anatomi, iskelet vb.) frekans yüzdesinin sadece % 2,6 olmasına karşın bilimsel sembollerin (formüller, duvar çizimleri vb.) % 35,9 olduğu belirlenmiştir. Duvar çizimlerinin içeriği ise astronomi, DNA, atom, periyodik tablo, besin piramidi, maddenin halleri, kimyasal bağlar, çiçeğin yapısı gibi fen bilimleri konularından oluştuğu gözlemlenmiştir. Ayrıca çizimlerin sadece %12,8’inde geri dönüşüm ve atık pil kutusu gibi sürdürülebilir çevre sembollerine, % 10,3’ünde ise gözlük, laboratuvar önlüğü, yangın söndürme tüpü, ilkyardım seti gibi fen bilimleri laboratuvar güvenlik sembollerine yer verildiği tespit edilmiştir. Sonuç olarak fen öğrenme ortamına ilişkin çizimler incelendiğinde öğretmen adaylarının % 28,2 ‘si geleneksel yaklaşımı, % 10, 3’ü laboratuvar odaklı yaklaşımı, %61,5’inin ise her iki yaklaşımı da içeren bütüncül bir öğrenme ortamı tasarladıkları gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Fen öğrenme ortamı, fen bilgisi öğretmen adayları, öğrenme ortamı algısı, fen eğitimi.

 

Abstract

The purpose of this study is to investigate pre-service science teachers’ images towards science learning environment. The study group consists of 39 junior pre-service science teachers (32 female and 7 male) studying in İnönü University in 2016-2017 academic year. Cross-sectional descriptive research method is used in the study. With this purpose, to determine the pre-service teachers’ images towards science learning environment, they were asked to draw a science class that they designed in their mind. For the analysis of the drawings, “draw a science class-checklist” was developed by the researchers. During the development process of the checklist, two experts in the field of science education were consulted and a preliminary study was carried with 10 pre-service science teachers. 19 items in the checklist were coded as “yes (1)” and “no (2)”. Before the main analysis, 20 randomly selected drawings were evaluated by two independent researchers separately using the checklist for estimation of interrater reliability. Accordingly, percentage of the agreement between the two researchers was determined as 90 % and it was concluded that the data obtained from the checklist was found to be reliable. According to the findings of the study, 69.2% of the pre-service teachers included the classical board in their drawings, whereas only 28.2% of them included the smart board which is in the technology category was observed. It was also found that the teacher's chair was less frequently (51.3%) than the teacher's desk (82%). A similar situation was observed in the drawings for student desk and chair. Considering the drawings in which the number of students can be determined in particular, the average number of students in classroom was calculated as 17. In addition, it was observed that students mostly (%48.7) sit in square shaped tables with more than one student in every table. Circular or semi-circular student tables, which provide a high level of intra-group communication in multiple sessions, took place in 15.4% of all drawings. When findings related to the seating order were examined, it was observed that 86.4% of the drawings included placement types such as U, horseshoe, conference, and debate shapes in which students can interact continuously with both teachers and peers in learning environments. According to the data obtained from the "information symbols" category; 23.1% of the drawings contains bookshelf and books, 5.1% of scientific posters and maps and 30.8% of contain classroom pin boards used for various purposes. In addition, in the category of "Scientific Labs Symbols" lockers for laboratory materials (66.7%) and experiment tables (74.4%) are also found in the majority of the drawings. Among the laboratory materials erlenmeyer flask exists in the 28.2 %, volumetric flask in the 25.6 %, beaker in the 23.1 %, microscope in the 20.5 % and graduated cylinder in the 15.4 % of the drawings. It is determined that percentage of the three-dimensional scientific models (Earth, DNA, skeleton, etc.) in the drawings is only 2.6%, whereas scientific symbols (formulas, wall drawings, etc.) are 35.9%. It was observed that the contents of the wall drawings were science subject such as astronomy, DNA, atom, periodic table, food pyramid, states of matter and chemical bonds. It was also found that only 12.8% of the drawings consist sustainable environment symbols such as recycling and waste battery boxes and 10.3 % consists science laboratory security symbols such as glasses, laboratory coat, fire extinguisher. As a result, when the drawings related to the science learning environment were examined, it was observed that 28.2% of the prospective teachers designed the traditional approach, 10.3% of the laboratory-oriented approach and 61.5% of them designed a holistic learning environment including both approaches.

Keywords: Science learning environment, pre-service science teachers, learning environment perception, science education.